Próchnica zębów mlecznych

Jak rozwija się próchnica zębów mlecznych?

Próchnica zębów mlecznych rozwija się szybko i szybko oprócz szkliwa obejmuje zębinę i miazgę zęba. Zęby mleczne są mniej odporne od zębów dorosłego człowieka. Są więc bardziej narażone na szkodliwe czynniki wywołujące próchnicę. Choroba szybciej rozprzestrzenia się na inne zęby. Bardzo często, stomatolog stwierdzając próchnicę na zębach mlecznych, dostrzega jej rozwój na kilku zębach jednocześnie. Proces próchnicowy może rozpocząć się w krótkim czasie po wyrżnięciu się zęba. Próchnica może szybko przenieść się na już wyrośnięte zęby mleczne lub atakować każdy nowo wyrzynany ząb. Próchnica zębów mlecznych może objąć wszystkie zęby znajdujące się w jamie ustnej. Sprzyja temu słabe uwapnienie zębów mlecznych. Niestety proces wyniszczenia zębów w przypadku próchnicy wczesnej na zaawansowanym etapie, jest bardzo trudny do zatrzymania.

Nie należy bagatelizować próchnicy zębów mlecznych z nadzieją, że są to zęby przejściowe. Próchnica z mlecznych zębów może przenieść się na zęby stałe. Tym bardziej, że procesowi wyrzynania się zębów stałych, towarzyszą zęby mleczne, które jeszcze nie wypadły. Mamy wtedy do czynienia z próchnicą mieszaną, dotyczącą zębów mlecznych i stałych. Nieleczona próchnica może skutkować groźnymi powikłaniami. Bakterie z zepsutych zębów mogą przeniknąć do krwioobiegu i przyczynić się do chorób serca oraz stawów.

Próchnica butelkowa

Próchnica butelkowa dotyczy niemowląt i małych dzieci, które piją mleko z butelki. Dotyczy to także picia herbatki oraz soków - generalnie chodzi płyny zawierające cukier, który sprzyja rozwojowi próchnicy. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na rozwój procesu chorobowego jest karmienie dzieci nocą oraz zasypianie dzieci przy butelce. W nocy zmniejsza się wydzielanie śliny, która sprzyja oczyszczaniu szkliwa z pokarmów. Zmniejszona jest również neutralizacja kwasów niszczących szkliwo zębów mlecznych. Próchnica butelkowa dotyczy również dzieci, które w ciągu dnia używają kubeczków z ustnikiem i popijających z nich słodkie napoje. Napoje pite z butelki za pomocą smoczka lub z kubeczka z ustnikiem mają dłuższy kontakt ze szkliwem, niż płyny pite z tradycyjnego kubka.

Pierwszymi objawami próchnicy butelkowej są białe plamki. Najczęściej w pierwszym etapie rozwoju próchnicy plamki lub smugi pojawiają się na górnych przednich zębach. W późniejszym etapie rozwoju próchnicy białe plamki ciemnieją. Można zaobserwować ciemne plamy - zazwyczaj na jedynkach - w okolicy dziąseł. Charakterystyczne dla próchnicy butelkowej, jest to, iż dotyczy ona najczęściej przednich górnych zębów. Spowodowane jest to tym, że właśnie te zęby mają najdłuższy kontakt ze smoczkiem butelkowym. Nieleczona próchnica, która objęła przednie zęby, rozprzestrzeni się na całe uzębienie.

Przyczyny próchnicy zębów mlecznych

Na próchnice zębów mlecznych bardziej narażone są dzieci, u których proces ząbkowania rozpoczął się wcześnie. Wpływ na powstanie próchnicy u dziecka ma również przebieg ciąży matki. Z większym zagrożeniem wystąpienia procesu próchniczego zębów, mamy do czynienia, kiedy doszło do zatrucia ciążowego lub gdy ciąża była zagrożona poronieniem. Dziecko urodzone jako wcześniak lub pochodzące z ciąży mnogiej jest w strefie większego prawdopodobieństwa rozwoju procesu próchniczego zębów mlecznych.

Przyczyną próchnicy zębów, która pojawia się na mlecznych zębach mogą być wymioty. Aby wymioty były powodem powstania procesów próchniczych, muszą być one częste i długotrwałe. Dochodzi wówczas do niszczenia szkliwa zęba pod wpływem kwasów zawartych w zwracanej treści pokarmowej.

Wymieniając przyczyny próchnicy zębów mlecznych, nie należy zapominać o błędach żywieniowych i higienicznych. Bagatelizowanie higieny jamy ustnej a dodatkowo dieta bogata w pokarmy sprzyjające rozwojowi próchnicy, przede wszystkim w słodycze, bez wątpienia sprzyjają rozwojowi choroby. Przyczyną próchnicy w przypadku próchnicy zwanej butelkową, jest podawanie dziecku mleka lub innych słodzonych napojów w butelce. Traktowanie butelki jako uspokajacza oraz usypianie z butelką.

Warto również zauważyć, że niektóre antybiotyki, osłabiają zęby mleczne a tym samym ułatwiają bakteriom niszczenie szkliwa. Antybiotyki, mają wpływ na późniejszy rozwój próchnicy, nawet wtedy, kiedy są podawane dziecku w pierwszych miesiącach życia, kiedy jeszcze dziecko nie posiada uzębienia mlecznego.

Zapobieganie próchnicy zębów mlecznych

Dbać o zęby należy już na etapie, kiedy jeszcze zęby się nie wyrzynają. Nie uczmy więc niemowlaka chodzić z butelką, popijając słodkie napoje. Nie należy pozwalać na usypianie z butelką w buzi. Najlepiej, aby dziecko uczyć jak najszybciej pić z kubeczka. Dobrze jest unikać słodkich napojów i przyzwyczajać dziecko do gaszenia pragnienia wodą. Woda oprócz tego, że jest najlepszym sposobem nawodnienia organizmu, to dodatkowo oczyszcza zęby i dzięki temu jest jednym z elementów zapobiegania powstawaniu próchnicy na zębach mlecznych. Unikać należy podjadania między posiłkami (nie dotyczy to tylko słodyczy ale również pieczywa) oraz kleistych, papkowatych  potraw (gryzienie nie tylko wzmacnia zęby ale również zapobiega próchnicy).

Warto wiedzieć, że próchnicą można się zarazić. Bakterie odpowiedzialne za rozwój próchnicy mogą przejść na dziecko z osoby dorosłej. Gdy rodzice mają próchnicę, warto zachować pewne środki ostrożności. Lepiej jest nie całować dziecka w usta, nie lizać jego smoczka i łyżeczki.

Bardzo ważna w zapobieganiu próchnicy zębów mlecznych jest higiena jamy ustnej. Odpowiednie nawyki należy wypracowywać z dzieckiem jeszcze przed pojawieniem się zębów mlecznych. W celu wyeliminowania bakterii dobrze jest przemywać dziąsła wacikiem namoczonym w przegotowanej wodzie. Ułatwi to wprowadzenie szczoteczki do zębów na etapie, kiedy pojawi się pierwszy ząb mleczny. Na początku rodzice mogą szczotkować zęby dziecka sami. Jednak w miarę możliwości należy stopniowo przyzwyczajać do samodzielnego szczotkowania. Zawsze jednak małe dziecko powinno szczotkować zęby pod kontrolą osoby dorosłej, która dopilnuje, aby były one prawidłowo wyszczotkowane. Gdy dziecko jeszcze nie potrafi wypluć wody przeznaczonej do przepłukania zębów, nie należy stosować pasty z zawartością fluoru. Na początku stosujemy pasty bez zawartości fluoru, przeznaczone dla małych dzieci. Zęby należy myc po każdym posiłku.

Warto również zadbać o regularne wizyty u dentysty. Na pierwszą wizytę można udać się już między pierwszym a drugim rokiem życia dziecka. Warto odpowiednio nastawić dziecko przed pierwszą wizytą, dobrze jest wybrać lekarza dentystę, który ma doświadczenie z dziećmi i dobre podejście do dzieci. Pierwsza wizyta przebiegająca w miłej atmosferze będzie procentowała i dziecko chętniej wybierze się na kolejną.

Kiedy pojawią się pierwsze stałe zęby u dziecka, możemy w celu zapobiegania powstaniu próchnicy, poddać się zabiegowi lakowania. Lakowanie zębów jest bezbolesne. Polega na wypełnianiu bruzd w zębach specjalnym preparatem, który chroni przed próchnicą. Zabieg należy wykonać nie później niż do dwóch miesięcy od pojawienia się zęba.

Metody leczenia próchnicy zębów mlecznych

Przede wszystkim należy podkreślić, że próchnicę zębów mlecznych należy leczyć. Z racji tego, że wczesna próchnica ma bardzo ostry przebieg, szybko się przenosi na kolejne żeby, dobrze, aby została wykryta jak najszybciej. Konieczna jest więc wizyta kontrolna u stomatologa, nawet w przypadku, kiedy gołym okiem nie widać żadnych zmian na zębach dziecka. W przypadku zauważenia pierwszych oznak próchnicy i zgłoszenia się do stomatologa, lekarz jest w stanie w sposób bezbolesny dla dziecka zatrzymać lub odwrócić proces chorobowy. Zbyt późne zgłoszenie się do stomatologa będzie skutkowało brakiem możliwości odratowania zębów. Warto zaznaczyć, ze dziecko z rozwiniętą próchnicą zębów mlecznych jest o wiele bardziej narażone na rozwój próchnicy zębów stałych.

Do bezbolesnych metod leczenia próchnicy zębów zaliczamy ozonowanie. Jest to metoda, dzięki której możemy wyleczyć wczesne zmiany próchnicowe - kiedy mamy do czynienia z małymi ubytkami. Metoda wykorzystuje bakteriobójcze działanie ozonu. Bezbolesną metodą jest również usuwanie próchnicy za pomocą lasera. Napromieniowuje się zęba i tym sposobem usuwa z zęba próchnicę. Na oczyszczony w ten sposób ubytek nakłada się wypełnienie. W niektórych gabinetach stosowana jest również metoda usuwania próchnicy piaskiem. Metodę zwaną abrazją powierzchniową stosuje się również przy małych ubytkach. W leczeniu próchnicy zębów mlecznych stosowane są także żele antybakteryjne. Jednak jest to dosyć czasochłonna metoda leczenia.

Trzeba zaznaczyć, że najnowocześniejsze i bezbolesne metody leczenia próchnicy są droższe od tradycyjnych metod, czyli zastosowania wiertła. Koszt leczenia jednego zęba może wahać się nawet między 150 a 200 zł. Dodatkowo nie można ich stosować, kiedy próchnica jest zbyt zaawansowana - ewentualnie jako leczenie wspomagające. Wadą niektórych bezbolesnych metod jest również ich czasochłonność.

Jeżeli ubytków spowodowanych próchnicą jest dużo i są zaawansowane, a dodatkowo dziecko jest zbyt małe, aby zastosować tradycyjne leczenie wiertłem, pozostaje metoda zwana lapisowaniem zębów mlecznych. Metoda polega na nałożeniu na zęby środków bakteriobójczych, które spowolniają proces próchniczy. Wadą tego typu metody leczenia są względy estetyczne, ponieważ zęby przybierają ciemny kolor. Smak preparatu jest nieprzyjemny dla dziecka ale jest to metoda bardziej akceptowalna niż borowanie. Lapisowane zęby mleczne ciemnieją ale są to zęby przejściowe, po których pojawią się zęby stałe, więc z nieestetycznym kolorem uzębienia mamy do czynienie przez pewien okres czasu. Należy pamiętać, że poddanie się leczeniu w przypadku próchnicy zębów mlecznych ma przede wszystkim na celu zmniejszyć ryzyko powstania próchnicy u dziecka na jego stałych zębach.

W przypadku wyboru metody tradycyjnej, czyli borowania zębów przy użyciu wiertła oraz wypełnienia powstałego ubytku, jest możliwość zastosowania znieczulenia u dziecka. Znieczulenie nie musi być aplikowane za pomocą strzykawki z igłą. W przypadku małych dzieci, nawet po zastosowaniu żelów znieczulających w miejsce wkłucia, może być to dosyć traumatyczne przeżycie. Coraz więcej gabinetów stosuje urządzenia do znieczulenia, które przypominają wyglądem długopis zakończony cieniutką igiełką. Znieczulenie jest aplikowane stopniowo pod kontrolą komputera. Pozwala to wyeliminować ból podczas aplikowania substancji znieczulającej.

Pomimo znieczulenia borowanie nigdy nie będzie należało do przyjemnych przeżyć. Jednak jest to najczęściej stosowana metoda leczenia próchnicy, także wśród dzieci. Do tej pory nie wymyślono bardziej skutecznej metody pozbycia się próchnicy, szczególnie gdy zaczynamy leczenie nie na początkowym etapie choroby.