Rogowacenie białe (leukoplakia)

Rogowacenie białe jako stan przednowotworowy

Rogowacenie białe zaliczane jest do stanów przednowotworowych skóry. Najczęściej zmiany chorobowe zauważa lekarz stomatolog. Osoby, które rzadko odwiedzają gabinety stomatologiczne oraz nie dbają o właściwą higienę jamy ustnej, są bardziej narażeni na przekształcenie się tego stanu przednowotworowego w nowotwór. Leukoplakia przekształcić się może w raka płaskonabłonkowego - dawniej najbardziej dojrzała postać tego nowotworu nazywana była rakiem kolczystokomórkowym skóry. Rak ten rozwija się powoli ale ma zdolność przerzutów do odległych innych narządów. Ryzyko przekształcenia się rogowacenia białego w raka płaskonabłonkowego to 4-6% przypadków w ciągu 5 lat. Ryzyko dotyczy nieleczonej leukoplakii. To co powinno szczególnie niepokoić, to brodawkowaty przerost powierzchni śluzówki, pojawienie się obwódki zapalnej, nadżerki lub owrzodzenia.

Polecamy: Nowotwory jamy ustnej

Leukoplakia - gdzie jest zlokalizowana?

Rogowacenie białe najczęściej dotyczy jamy ustnej. Zmiany mogą również być zlokalizowane w gardle, krtani oraz na zewnętrznych narządach płciowych. Jeżeli leukoplakia dotyczy jamy ustnej, to najczęściej zmiany zauważyć można na podniebieniu i języku. Zmiany zlokalizowane na języku rzadziej umiejscowione są w jego centralnej części, częściej w częściach bocznych lub dolnej jego powierzchni. Dno jamy ustnej, powierzchnie dolne i boczne języka, podniebienie miękkie oraz języczek, to powierzchnie najbardziej narażone na przekształcenie nowotworowe. Wśród miejsc, gdzie można zaobserwować objawy rogowacenia białego, wymienia się również kąciki ust oraz czerwień wargową.

Leukoplakia dotyczy również  narządów płciowych. Zmiany można najczęściej zaobserwować na błonach śluzowych żołędzi, wewnętrznej powierzchni napletka, przedsionka pochwy, szyjki macicy, wargach sromowych większych i mniejszych.

Kogo najczęściej dotyczy rogowacenie białe?

Rogowacenie białe częściej dotyczy mężczyzn, niż kobiet. Zmiany najczęściej występują u osób w przedziale wiekowym 40 - 70 lat. Leukoplakia częściej pojawia się u osób zaniedbujących higienę jamy ustnej, mających próchnicę, palących papierosy oraz noszących nieprawidłowo dobrane protezy zębowe.

Leukoplakia - przyczyny

Najczęściej wymienia się zaniedbania higieniczne jamy ustnej oraz palenie tytoniu, co już zostało wspomniane wyżej. Przyczyn jest jednak o wiele więcej.

Wśród czynników sprzyjających pojawieniu się rogowacenia białego wymienia się:

• przewlekłe drażnienie błon śluzowych - powtarzające się urazy,
• zaniedbania higieniczne,
• próchnica zębów,
• nieprawidłowo dobrane protezy zębowe,
• palenie tytoniu (zwłaszcza palenie fajki lub zażywanie tabaki),
• nadużywanie alkoholu,
• nadużywanie kawy,
• nadużywanie ostrych przypraw,
• niedobory witaminowe,
• działanie środków chemicznych,
• prądy galwaniczne,
• działanie promieniowania UV,
• zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV),
• kandydoza jamy ustnej,
• kiła.

Przyczyny leukoplakii narządów płciowych:

• zaniedbania higieniczne,
• zaburzenia hormonalne,
• marskość sromu,
• marskość żołędzi.

Rogowacenia białe - objawy

Rogowacenie białe objawia się zazwyczaj jako białe plamy lub smugi, które pojawiają się na błonach śluzowych. Ich powierzchnia może być gładka, pofalowana, guzkowata lub bruzdowata. Najczęściej białe plamy są gładkie. Zmiany utrzymują się przewlekle i nie dają się usunąć.

Podobne objawy mogą wystąpić w przypadku kandydozy błony śluzowej jamy ustnej. Istotną różnicą jest to, że zmiany spowodowane kandydozą można usunąć mechanicznie. Lekarz, który zaobserwował białe plamy na błonach śluzowych, musi również wykluczyć liszaj płaski błon śluzowych oraz  toczeń rumieniowaty błon śluzowych, gdyż choroby te manifestują się podobnymi objawami na błonach śluzowych.

Wygląd zmian zależy od rodzaju leukoplakii. Wyróżnia się leukoplakię prostą, leukoplakię plamistą, leukoplakię brodawkującą oraz leukoplakię z nadżerkami.

Ostateczne rozpoznanie leukoplakii dokonuje się na podstawie biopsji z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego.

Leczenie rogowacenia białego

Należy wyeliminować czynniki, które zalicza się do przyczyn rogowacenia białego, a mianowicie np. rzucić palenie, wyleczyć próchnicę etc.

Zmiany powstałe na błonie śluzowej usuwa się różnymi metodami. Posłużyć do tego mogą zabiegi laserowe, kriochirurgiczne (polega na miejscowym, kontrolowanym niszczeniu chorej tkanki przez jej zamrażanie) lub elektrokoagulacji (polega na ścinaniu białka zmian skórnych poprzez działanie prądem wysokiej częstotliwości).

Wspomagająco w leczeniu stosuje się witaminę A oraz B. Pomocne jest również płukanie jamy ustnej wywarami z prawoślazu, rumianku lub siemienia lnianego.